Wierszem łatwiej i weselej

Jak zapamiętać trudne wzory matematyczne, zasady ortograficzne czy inne wiadomości z różnych przedmiotów? Może do pomocy użyć wiersza? Żartobliwe wierszyki, rymowanki, czasami śmieszne rysunki bardzo pomagają w nauce, a ich nauczenie się przychodzi dzieciom z łatwością. Żmudną naukę można przekształcić w zabawę, można będzie się uczyć przyjemniej i skuteczniej.

Język polski

Sposób na zapamiętywanie przypadków w języku polskim:

Mianownik – Mama Dopełniacz – Dała Celownik – Celince Biernik – Bańkę Narzędnik – Na Miejscownik – Mleko Wołacz – O! „U” czy „ó”? Makówka, dachówka – przez ó pisz te słówka. Wyjątek: zasuwka. Kto kreskuje –uje, Otrzymuje dwóje.

Stara rymowanka, przekazywana od kilku pokoleń, ułatwiająca zapamiętanie kolejności liter w alfabecie:

Adam Babie Cebulę Daje Ewa Figę Gryzie Hanka I Janka Kapuściane Liście Łamią Mama Nóż Oknem Podaje Rasio Stasio Tatko Uciekł Wszyscy Zapłakani

Piszemy „ą”, „ę” czy „om”, „em”? Z ortografii chcesz mieć pięć, Więc w bij w głowę, zapamiętaj: Dętka, cętka, węzeł, chęć, Kolędnicy, kądziel, święta. Nie chcesz smętny być jak sęp? Przepędź prędko wstrętne błędy: „En” w wyrazach takich tęp: Pędzel, frędzla, lęk, którędy. Gdy masz czas, powtarzaj wciąż: Gąbka, flądra, brąz, najwięcej, Kępa, ląd, lękliwy, wąż. Tęgo, rąbać, węgiel, ręce. Sprawdź w słowniczku, proszę, zobacz, Jak się pisze: bęben, kąt, Bąbel, głębia, prąd, wątroba, Kąpać, tęcza, mądry, sąd. Jeśli jeszcze: pręt, pąs, trąd I wędlinę zapamiętasz Wnet zapomnisz, co to błąd, Spadną z ciebie dwójek pęta.

A oto wiersz na zapamiętanie spółgłosek, po których piszemy „rz”: pierwsze litery wyrazów stanowią spółgłoski, po których należy pisać „rz”. Babcia dała Gosi piękne bratki, bo jej wnuczka chciała takie kwiatki. Jest też inny sposób – rymowanka pomaga zapamiętać te spółgłoski: Niech pamięta każdy z was, Kiedy pióro puszcza w tan: Brzoza, brzydal, brzytwa, brzask, Chrząstka, chrząszczyk, chrzest i chrzan. Kto to wie, ten z dwójek drwi, Zapamięta bowiem w lot: Drzemka, drzazga, drzewo, drzwi, Grzegorz, grzanka, grzebień, grzmot. Wesół będzie tata twój, Że już zastęp dwójek znikł: Wejrzyj, ujrzyj, wyjrzyj, spójrz, Przejazd, przejście, przetak, prztyk. A profesor powie w głos: Piątkę dam, niech ma ją raz! Trzęsawisko, trzoda, trzos, Wrzosowisko, wrzenie, wrzask.

Jak zapamiętać spółgłoski, na które wymienia się „ż”? W rymowance pierwsze litery wyrazów to te, na które wymienia się „ż”. Grześ dziś hałasuje, źle się zachowuje. Problemy z „h” wyjaśni wiersz: Kłopotliwe samo „h” Dość szczególną skłonność ma; Lubi hałaśliwe słowa: Huk, harmider, hałasować, Heca, hurmem, hej, hop, hura, Hola, horda, hejnał, hulać, Hasać, halo, hop, wataha.. W tych wypadkach się nie wahaj!

Kiedy „i”, a kiedy „j”? Powiedz to każdemu gapie, Co z dyktanda dwójki łapie, Że wyrazy: Anastazja, Telewizja, fuzja, Azja, Francja, akcja i akacja, Lekcja, porcja oraz racja, Sesja, pensja i hortensja, Misja, scysja i pretensja Mają zawsze „j”, nie „i”. Kto to wie, ten z dwójek drwi. Do słów: kopia, biolog, Dania, Zofia, Maria, dioda, kiosk – Wstaw „i krótkie” bez wahania, A unikniesz gaf i trosk. Gdy na karku jest twa głowa, To bez trudu pojmiesz wnet: „jot” piszemy w obcych słowach tylko po „ce”, „es” i „zet”.

Na kłopoty z pisownią „nie” z rzeczownikiem, przymiotnikiem i czasownikiem: Z „nie” rzeczownik i przymiotnik niech się łączą jak brat z bratem. Pisz więc razem: niepoważny, nieuwaga, niedostatek… Każdy uczeń dobrze wie, że czasowniki piszemy rozdzielnie z „nie”! Wierszyki, które ułatwiają zapamiętanie pisowni wielkich i małych liter: WIELKĄ LITERĄ zawsze się pisze: nazwy urzędów, władz, stowarzyszeń oraz imiona wszelakich istot: Sejm Polski, Jowisz, Azor, Mefisto. Nazwy mieszkańców ziem, części świata: Marsjanin, Polak, Ślązak, Azjata, geograficzne nazwy, więc: Ural, Bałtyk, Lubelskie, Barania Góra. Nazwy miast, ulic, dzielnic: Ochota, plac Zbawiciela, ulica Złota, nazwy odznaczeń oraz medali, świąt, wszelkich zlotów i festiwali. Wreszcie – w tytułach ustaw, dzieł, wierszy dużą literę wstaw w wyraz pierwszy. Pisz: Konstytucja 3 maja, Zew krwi, Hołd pruski, Ostatni zajazd. Śmiało pisz LITERKI MAŁE w słowach: ferie, średniowiecze, maj, karnawał, poniedziałek – bo to określenie czasu, człecze. Mała lubi też literka nazwy członków zrzeszeń, wyznań jak: dąbrowszczak, konfederat, jezuita. Łatwe, przyznasz? A że głodni poznaniacy raz litery duże zjedli, maleńkimi pisz, mój Pankracy, nazwy mieszkańców miast i osiedli: województwo białostockie, powiat łódzki – nie kraina, administracyjny okręg małą literką zaczynaj. Także zdarzenia dziejowe, Przykład: wojna polsko-szwedzka, Powstanie listopadowe… Ale dość! Nie męczmy dziecka.

Matematyka

Kolejność wykonywania działań: Moi drodzy przyjaciele, najpierw w nawiasach liczymy wiele, potem mnożymy i dzielimy, a na koniec nam zostanie dodawanie i odejmowanie.

Utrwalanie tabliczki mnożenia: Teraz idź do domu, czołem, czuwaj, cześć, 8 razy 7 jest 56. Gruszka jest dojrzała, trzeba ją zjeść. 7 razy 8 jest 56. Teraz ci to powiem: kruki lubią sery. 8 razy 8 jest 64.

Rymowanka, która przypomina wzór na pole i obwód koła: Jak to ładnie, pięknie brzmi: obwód koła „dwa er pi” ( 2r? ), pole zaś „er kwadrat pi” ( r2? ), niech w pamięci zawsze tkwi. Sposób zapamiętania jednostek w matematyce przez stworzenie wizualnej przestrzeni, która to zobrazuje. Tu jako przykład „Lokomotywa”:

Przyroda

Rymowanka na zapamiętanie kolorów tęczy po kolei: pierwsze litery to litery kolorów – czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, granatowy i fioletowy:

Oto rymowanka pomagająca w zapamiętaniu kierunków geograficznych (patrząc na mapę): W lewej ręce zachód mam, A wschód w ręce prawej! U góry północ, w dole południe. I już kierunki świata umiem cudnie! Pomysł na zapamiętanie kolejności planet:

Historia

Zapamiętanie roku, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę ułatwia prosta rymowanka: Jeden, cztery, dziewięć, dwa, – Kolumb Amerykę zna. Data założenia Rzymu – 753 r. p.n.e. Na siedmiu wzgórzach piętrzy się Rzym. 7     5     3 A datę chrztu Polski i koronacji Bolesława Chrobrego można zapamiętać tak: Dziewięć sześć sześć (966) – Mieszko przyjmuje chrzest. Tysiąc dwadzieścia pięć – Bolesław królem jest.

Bibliografia: Gawdzik Witold „Ortografia na wesoło i na serio”. Warszawa, Wydawnictwo Oświata 1998 Wierszem łatwiej czyli ortografia i gramatyka dla klas I-III na wesoło. Łódź, Wydawnictwo 86 Press 1993 http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/3088/

Materiały ze strony: https://www.bibliotekawszkole.pl/inne/gazetki/77/index.php